NGUYÊN TÁC: L'AUTOME
( MÙA THU)
TÁC GIẢ: ALPHONSE DE LAMARTINE
DỊCH THƠ: HUY THANH
1- VÀI NÉT TIỂU SỬ TÁC GIẢ:
Lamartine sinh năm1790 tại Burgundy, trong 1 gia đình quý tộc sa sút. Tuổi thơ của ông trải qua êm đềm ở làng Milly, nơi người mẹ đã dạy ông những bài học đầu tiên về tình người. Lớn lên ông vào học ở một trường Công giáo địa phương, sau đó nghỉ ở nhà tự học bằng cách đọc sách. Ông đọc nhiều sách của Rousseau, Chateaubriand, Bible, Dante, Swedenborg…, những tác giả này sau đó có ảnh hưởng nhiều đến văn chương của ông.
Năm 1811, ông sang Naples nước Ý để du lịch. Tại đây ông có một mối tình để 40 năm sau đó viết thành cuốn tiểu thuyết Graziella nổi tiếng. Bốn năm sau (1815), Napoléon I đánh chiếm Paris. Lamartine gia nhập đội cảnh vệ Hoàng gia, theo vua Louis XVIII chạy sang Bỉ, rồi sang Thụy Sĩ, một thời gian ngắn sau lại trở về Pháp.
Năm 1816, ông bị ốm nặng, phải vào bệnh viện ở Aix les Bains an dưỡng. Tại đây ông gặp được Julie Charles, vợ một viên sĩ quan, bị lao phổi, cũng đang điều trị. Hai người gần nhau nhiều, lại cùng cảnh ngộ, nên bất chấp thân phận, họ nảy sinh một tình yêu nồng đậm. Song cuộc tình vụng trộm ấy kéo dài chưa lâu, thì Julie Charles từ trần (tháng 12 - 1817). Mối tình đau khổ này mang lại nhiều cảm xúc nhất cho thi sĩ, khiến Lamartine viết thành tập thơ "Trầm tư", tác phẩm nổi bật nhất trong sự nghiệp của ông.
Năm 1820, tập thơ "Trầm tư" ra đời, biến ông từ một nhà thơ tỉnh lẻ thành một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất lúc bấy giờ. Cùng năm đó ông kết hôn với Mary Ann Birch, người về sau sinh ra cho ông 2 người con, nhưng đều chết sớm.
Từ năm 1825 đến 1828, ông làm cho một toà đại sứ Pháp tại Ý. Năm sau (1829), ông gia nhập viện hàn lâm Pháp. Ngày 24 tháng 2 năm 1848, ông được bầu làm bộ trưởng Ngoại giao Pháp và giữ chức này được gần 3 tháng. Lúc này ông vẫn có chân trong chính phủ Pháp lâm thời.
Năm 1851, ông tuyên bố rút lui khỏi chính trường, về quê nhà, sống rất thiếu thốn bằng nghề viết văn.
Năm 1869, ông mất tại Paris, hưởng thọ 79 tuổi.
Tác phẩm và tên tuổi của Lamartine gắn liền với tập thơ "Méditations" (Trầm tư), ra đời năm 1820 ( Nguồn trích tiểu sử từ Bách Khoa Tòan Thư Wikipedia )
2- BÀI THƠ: L'AUTOME
TRÍCH NGUYÊN BẢN TIẾNG PHÁP:
TÁC GIẢ: ALPHONSE DE LAMARTINE
NGƯỜI DỊCH: HUY THANH
Salut ! bois couronnés d'un reste de verdure!
Feuillages jaunissants sur les gazons épars!
Salut, derniers beaux jours ! Le deuil de la nature
Convient à la douleur et plaît à mes regards!
Je suis d'un pas rêveur le sentier solitaire,
J'aime à revoir encor, pour la dernière fois,
Ce soleil pâlissant, dont la faible lumière
Perce à peine à mes pieds l'obscurité des bois!
Oui, dans ces jours d'automne où la nature expire,
A ses regards voilés, je trouve plus d'attraits,
C'est l'adieu d'un ami, c'est le dernier sourire
Des lèvres que la mort va fermer pour jamais!
Terre, soleil, vallons, belle et douce nature,
Je vous dois une larme aux bords de mon tombeau;
L'air est si parfumé ! la lumière est si pure!
Aux regards d'un mourant le soleil est si beau!
La fleur tombe en livrant ses parfums au zéphire;
A la vie, au soleil, ce sont là ses adieux;
Moi, je meurs; et mon âme, au moment qu'elle expire,
S'exhale comme un son triste et mélodieux.
ALPHONSE DE LAMARTINE
MUÀ THU
Vẫy chào sắc thẳm rừng xanh
Lá rơi lả tả vàng ,anh ngậm ngùi
Những ngày còn lại tinh khôi
Sao anh đau khổ dưới trời tóc tang?
Mình anh mỏi bước lang thang
Tà dương đã khuất dưới ngàn dặm xanh
Đùi hiu nắng nhạt sắc cành
Phút đâu tối thẳm cuối gành cỏ cây
Thu vàng hun hút lá bay
Cảnh buồn như muốn đắm say lòng người
Xa nhau mất một nụ cười
Mộ sầu khép lại cuối trời tóc tang
Lũng sâu đất trổ hoa vàng
Lệ anh nhỏ xuống thế gian tạ từ
Hương bay những nẻo trầm tư
Người trong đáy huyệt mỏi nhừ chiếu chăn
Hương hoa gởi gió lên ngàn
Tà dương sắp lặn vô vàn biệt ly
Hồn anh siêu thoát bay đi
Thanh âm vọng tiếng sầu bi não nề .
(Đây là bài Thơ mà tác giả viết trong một buổi chiều Thu đi thăm mộ của người yêu là Julie Charles, bài Thơ rất dài, tôi chỉ trích một đoạn dịch cho quý vị thưởng lãm)
HUY THANH
