THAM LUẬN
NHỮNG THÍCH KHÁCH NỔI TIẾNG TRONG LỊCH SỬ TRUNG HOA
HUY THANH
Trong những cuộc chiến tranh giành quyền lực, đất đai,
địa vi giửa các thế lực thời phong kiến với nhau trong lịch sử
Trung Hoa, có một mặt trận thầm lặng ,nhưng đầy thử thách gian lao ,đòi
hỏi người chiến binh phải cùng sống chết với kẻ thù trong hang hùm
nọc rắn của họ : đó là mặt trân Ám Sát , người thực hiện nhiệm vụ
nầy được gọi là thích khách. Sở dĩ gọi họ là thích khách vì họ chính là
những người khách được kẻ thù mời đến để thương lượng hay làm đàm phán
một điều gì đó, rồi thừa cơ khách ra tay giết người chủ mời. Cách thực
hiện mặt trận nầy là tập kích bất ngờ, tiêu diệt người cầm đầu, chỉ
huy của kẻ địch để triệt hạ những kế sách, sách lược chỉ huy có hại cho
đất nước mình.Sau đó người chiến binh sẽ chấp nhận hy sinh nếu không
thoát được dù thành công hay thất bại .Người chiến binh thực hiện mặt
trận nầy phải là người thông minh, gan dạ, biết ứng phó tùy tình huống và
xem caí chết nhẹ như lông hồng.
Nếu so sánh hành động của Thích Khách ngày xưa với
những Chiến Binh ám sát theo lối nổ bom tự sát ngày nay thì chỉ có giống
nhau ở chỗ mục đích là tiêu diệt đối phương rồi hy sinh tánh mang ,
nhưng động cơ thì khác nhau. Thích Khách ngày xưa hành động có thể vì
tình yêu tổ quốc, lòng trung thành với chế độ,,thù nhà, danh vọng địa
vị ,còn những chiến binh đánh bom tự sát ngày nay ngoài những lý
do trên còn có thêm động cơ tôn giáo, tử vì đạo (như thành phần Hồi
Giáo cực đoan)
Trong thời Chiến Quốc, Xuân Thu, nhất là thời kỳ Tam
Quốc trong lịch sử Trung Hoa, mặt trận ám sát cũng đã được sử dụng rất
nhiều giữa các phe nhóm . Cuộc ám sát có khi thành công, có khi thất
bại, nhưng dù thành công hay thất bại một số Thích Khách vẫn được lịch
sử Trung Hoa ghi chép đầy đủ về họ. Dưới đây mời quý vị và các bạn tham
khảo vài Thích Khách nổi tiếng trong lịch sử Trung Hoa ngày xưa:
1- THÍCH KHÁCH: TÀO MẠT :
1.1 - Dẫn truyện :Tào Mạt người
nước Lỗ ( 693-662 trước Công Nguyên ), khi làm tướng nước Lỗ , Mạt đem
quân đánh nước Tề ba lần đều bị thua trận. Vua Lỗ là Trang Công sợ nên
cầu hoà . dâng đất cho nướcT. Vua Tề là Tề Hoàn Công và vua Lỗ là Trang
Công hẹn nhau ăn thề không vi phạm hoà ước.Khi vua Tề hoàn Công đến
thấy Tào Mạt cầm chủy thủ, mặt đằng đằng sát khí hộ vệ vua là Trang Công
nên hỏi Tào Mạt : " Nhà ngươi muốn gì ? " Tào Mạt nói :" Tề là nước
mạnh,Lỗ yếu,nước mạnh xâm phạm nước yếu đã quá lắm ,Nay thành nước Lỗ
nếu sụp đổ thì cũng đè cã đất Tề, nhà vua liệu đấy ." Nói xong Tào Mạt
quăng thanh chủy thủ xuống đất và đi đến chổ các quan nói chuyện vui vẻ
như không có gì xãy ra . Tề Hoàn Công nổi giận vì thái độ phạm thượng
của bại tướng địch nên có ý bãi bỏ hoà ước.Nhưng quân sư là Quản Trọng
can ngăn : " Không nên, nếu tham cái lợi nhỏ cho thỏa thích mình , bỏ
tín nghĩa đối với chư hầu thì mất sự giúp đở của thiên hạ "Hoàn Công
nghe lời quân sư sau đó ký hoà ước và trả lại đất cho nước Lỗ .
1.2- Bình Luận : Chủy thủ là một
thứ kiếm ngắn, đầu mũi như cái thià ( chủy ) .Câu nói của Tào Mạt với Tề
hoàn công ý nói "mặc dù nước tôi yếu, nhưng nếu ép quá thì tất cả sẽ
hy sinh để cùng sống chết với nước ông ,kể cả việc sẽ ám sát ông '.Do
câu nói đó nên Tề hoàn Công cũng rất e dè không muốn ép nước Lổ thái
quá.Mặc dù việc Tào Mạt hăm ám sát Tề Hoàn Công chưa thực hiện nhưng xem
như sự nhượng bộ của một nước mạnh đối với nước yều là một thành công
của mặt trận Ám Sát lúc đó.
2- THÍCH KHÁCH :CHUYÊN CHƯ :
2.1- Dẫn Truyện :Chuyên Chư người
nước Ngô được Ngũ tử Tư tiến cử với công tử Quang là người muốn giết vua
Ngô là Vương Liêu để lấy lại ngôi báu .Nguyên cha của Quang là vua nước
Ngô tên Chư Phàn, sau khi Chư Phàn chết truyền ngôi cho em kế là Dư
Thái,Dư Thái truyền ngôi cho em kế là Dư Mạt ,Dư Mạt lại truyền ngôi cho
em kế là TửTrát , nhưng Tử Trát không chịu làm vua mà bỏ trốn
. Triều đình bèn lập con của Dư Mạt là Vương Liêu lên làm vua .Công tử
Quang rất ức lòng nói với tả hữu : " Nếu anh truyền em nối thì vua đáng
lẻ là Tử Trát mới phải, nay Trát bỏ trốn , nếu thay đổi lập con lên ngôi
thì ta mới là vua vì ta là con cả của người anh cả " Vì vậy công tử
Quang âm thầm tụ tập binh mã chờ ngày cướp ngôi báu từ tay người em họ
là Vương Liêu. Khi Ngũ Tử Tư tiến cử Chuyên Chư , công tử Quang rất
trọng vọng, coi như thân tình .Sau đó 9 năm,vua nước Sở chết,Vương Liêu
sai quân đi đánh nước Sở nhưng lại bị vây hãm ở nước người.Thấy binh lực
Vương Liêu không còn mạnh ở kinh thànhn nên ngõ ý cậy nhờ Chuyên Chư ra
tay ám sát Vương Liêu.Cám vì ân nghĩa trọng vọng của công tử Quang bấy
lâu nay nên Chuyên Chư đồng ý làm thich khách .
Tháng tư năm Bính Tý, công tử Quang mời Vương Liêu đến
uống rượu sau khi cho quân ần nấp chung quanh . Vương Liêu cũng dàn
binh của mình từ hoàng cung đến nhà công tử Quang để đề phòng bất trắc
.Sau khi uống rượu say , công tử Quang giả đi ngoài ra dấu cho Chuyên
Chư nhét thanh chuỷ thủ vào con cá chiên rồi sai Chư mang đến cho Vương
Liêu .Khi đến trước mặt vua , Chuyên Chư gỉa gấp cá ra ,thừa lúc nhanh
như chớp lấy thanh chuỷ thủ từ trong bụng cá ra đâm thẳng vào tim Vương
Liêu..Vì không đề phòng nên Vương Liêu chết ngay .Quân hộ giá Vương
Liêu ào lên chém Chuyên Chư ra làm trăm mảnh. Quân của công tử Quang mai
phục sẳn lại tràn lên giết bộ hạ Vương Liêu chết hết. Công tử Quang lên
ngôi vua tức là vua Hạp Lư , phong cho con Chuyên Chư làm Thượng Khanh.
2.2- Bình Luận :Trong thời kỳ phong
kiến Trung Hoa,chuyện tranh giành ngôi báu , giết nhau giữa những người
thân ruột thịt như cha mẹ,anh em , bạn bè là những chuyện xãy ra dường
như bình thường . Ở đây chính Vương Liêu và công tử Quang lại là anh em
bà con ruột thịt Điều nầy phải chăng đã đi ngược lại những lý thuyết của
Khỗng Tữ, Mạnh tử bao trùm thời đó là Nhân, Nghĩa , Lể ,Trí
Tín , điều nầy chứng tỏ con đường đạo đức mà họ vạch ra chỉ là một mớ lý
thuyết hổn độn hữu danh vô thực .Thành công chăng lý thuyết của Khỗng
Mạnh là những ấn tượng đạo đức còn sót lại khi con người đã tạm chấp
nhận số phận Ngoài ra,những công danh, lợi lộc, tranh giành địa vị tiền
bạc đã khiến lý thuyết Không Tử trở thành lổi thời, nếu không nói là
một mớ tạp nham vô nghiã. Những lý thuyết đó theo tôi là chỉ là những
công cụ phục vụ cho một nền phát triển Đại Hán phong kiến về phía Nam
thời đó mà thôi .
Vương Liêu là một ông Vua,ông cũng biết rằng ngai vàng
của mình công tử Quang muốn chiếm đoạt nhưng lại quá khinh thường địch
thủ , lại thích ăn nhậu, quá chủ quan nên phải bỏ mạng vì thích khách
Chuyên Chư Điều nầy khẳng định dù con người có thông minh cách mấy đi
nửa cũng có những lúc sơ hở, chủ quan , tốt hơn hết là cảnh giác không
nên tiếp cận với kẻ địch bất cứ trường hơp nào .
3- THÍCH KHÁCH: DỰ NHƯỢNG
3.1 Dẫn truyện: Dự Nhựợng người
nước Tần , ông đã từng theo phò họ Trung Hàng,họ Phạm ,sau đó mới sang
thờ Trí Bá. Trí Bá biết đây là người nghĩa khí nên đãi ngộ rất trọng
hậu.. Sau đó Trí Bá mang quân đánh Tương Tử, nhưng TươngTử liên kết
cùng hai nướcHàn, Nguỵ,đánh lại Trí Bá , Trí Ba thua bị giết chết.
TươngTử căm thù Trí Bá nên chặt đầu, lấy sọ sơn phết làm đồ đựng rượu .
Dự Nhượng trốn vào trong núi nghĩ cách trả thù cho chủ nhân là Trí Bá
. Ông đổi họ tên , giả làm người tù khổ sai vào quét dọn nhà xí , trong
người giâú thanh chủy thủ chờ ra tay ám sát Tương Tử.TươngTử vào nhà xí
thấy người tù khổ sai đang quét dọn lạ mặt nên hơi nghi ngờ, tra hỏi
thì ra đó là Dự Nhượng. Khám trong người Dự Nhượng thì thấy có vũ khí, Dự Nhượng trả lời TươngTử : "Ta muốn trả thù cho Trí Bá". Quân của
TươngTử muồn giết Dự Nhượng nhưng TươngTử nói: 'Hắn là người có nghĩa
khí, ta chỉ cần cẩn thận tránh hắn là được rồi, Trí Bá chết mà không có
con cái, bầy tôi của hắn lại muốn báo thù, đây là một dũng sĩ trong
thiên hạ". Nói xong tha cho Dự Nhượng. Sau đó,vẫn nung nấu ý chí trả
thù nên Dự Nhương giả thành người cùi hủi, nuốt than làm người câm để
không ai biết mình, đi ăn xin ngoài chợ đến nổi người vợ gặp nhưng
cũng không nhận ra .Đến khi gặp người bạn củ thì bị nhận ra, người bạn
biết ý định Dự Nhựng là ám sát Tương Tử nẹn hiến kế : " Tương Tử quý
trọng anh không giết, hay là anh giã vờ theo Tương Tử để thừa cơ giết
hắn có hay hơn là làm khổ nhục kế như vầy " Dự Nhượng trã lời : " Nếu
mình đã làm bầy tôi củaTươngTử rồi tìm cách giết người ta tức là ăn ở
hai lòng .Điều tôi làm tuy khó nhưng để cho hạng người đời sau chê trách
mình ăn ở hai lòng là đều rất hổ thẹn "
Khi TươngTử cởi ngựa đi qua , con ngựa Tương Tử đánh
hơi Dự Nhượng nên lồng lên hí vang, Tương Tử nói : "Ngươi là Dự Nhựơng
phải không ? " Bèn sai quân tra hỏi thì đúng la Dự Nhựơng. Tương Tử nói "
Ngươi trước đây thờ họ Phạm, họ Trung Hàng, Trí Bá diệt họ thế mà ngươi
không trả thù cho họ mà còn theo phò Trí Bá , nay Trí Bá chết sao người
còn lẻ đẻo theo ta để trả thù cho hắn ? " Dự Nhương đáp : " Tôi thờ họ
Phạm,họ Trung Hàng , tất cả xem tôi như người làm bình thường, còn Trí
Bá xem tôi không phải như tôi tớ mà như tri kỹ cho nên tôi phải trả thù
theo tình nghĩa tri kỹ ấy ." Tương Tử than rằng :" Dự Nhượng ơi là Dự
Nhượng , ngươi vì Trí Bá mà tìm mọi cách báo thù ta thì cũng đã nổi
danh rồi đấy , quả nhân đã tha cho ngươi một lần rồi,giờ thì không thể
tha nữa " .Nói xong thét quân sĩ trói Dự Nhượng lại, Dự Nhượng khóc mà
rằng :" Bậc Vua sáng không che cái tốt đẹp của người ,kẻ trung thần có
nghĩa phải chết theo danh. Trước đây nhà vua đã tha cho tôi nhưng thiên
hạ cũng không ai khen nhà vua hiền, việc tôi làm hôm nay dĩ nhiên là
phải chịu chết , nhưng trước khi chết tôi xin nhà vua cho tôi mượn
chiếc áo long bào của ngài để tôi thỏa mãn ý định trả thù cho Trí Bá
,rồi sau đó chết không ân hận được chăng ? " .TươngTử bèn khen là người
có nghĩa nên cởi áo long bào sai quân đưa cho Dự Nhượng . Dự Nhượng tuốt
kiếm chém vào áo long bào ba cái rồi nói :' Ta có thể chết để đền ơn
Trí Bá được rồi " .Sau đó Dự Nhượng quay kếm tự đâm vào cổ họng mình mà
chết .
3.2 - Bình luận : Người trung nghĩa
như Dự Nhượng thât hiếm thấy , chỉ vì sự đãi ngộ của Trí Bá mà tìm mọi
cách để trả thù cho tri kỹ bất chấp cả tình mệnh của mình .Lúc cuối cùng
biết không thể nào trả thù được , Dự Nhượng bèn mượn áo long bào của
TươngTử , đâm chém vào áo để tìm một an ủi nào cuả tâm hồn, một sự lừa
gạt mình trước khi chết.Theo tôi Dự Nhượng quá mù quáng , không thấy
cái ơn của người sống mà chỉ biết trả thù cho người chết, cuối
cùng đã đựơc gì ? Tội thay mà cũng thương thay .
4-THÍCH KHÁCH :KINH KHA
4.1- Dẩn truyện : Theo sử truyện
Trung Quốc, Kinh Kha là tráng sĩ người nướcVệ, vì mang mối hờn vong quốc
nên chạy sang nước Yên làm bạn với người giỏi gãy đàn trúc là Cao tiệm
Ly.Ngày ngày Kinh Kha thường hát họa theo tiếng đàn trúc của Cao tiệm Ly
, uống rượu rồi sau đó cả hai cùng say tuý luý ôm nhau mà khóc .Kinh
Kha tính tình thâm trầm,thích đọc sách , lý luận chính trị hay nên dần
dần nổi tiếng .Thái tử Đan của nước Yên biết Kinh Kha là một người
có trí dũng , gan dạ ,nên rất trọng dụng, hậu đãi với hy vong say nầy
Kinh Kha sẻ thực hiện mưu đồ của mình là ám sát vua nước Tần là Tần
Thủy Hoàng đang chuẩn bị xâm lấn nước Yên. Một hôm, Kinh Kha trong cơn
say ruợu buộc miệng khen nàng cung nữ đang dâng rượu cho mình có đôi
bàn tay đẹp, sau đó muốn lấy lòng Kinh Kha, Thái Tử Đan sai người chặt
hai bàn tay đó của nàng cung nữ bỏ vào hộp làm quà tăng Kinh Kha, Kinh
Kha rất ân hận về chuyện nầy. Khi tướng nướcTần là Vương Tiển chiếm xong
nước Triệu tiến quân về phiá Bắc giáp biên giới sông Dich của nước Yên
thì Thái Tử Đan lo lắng bàn với Kinh Kha tìm cách đối phó .Kinh Kha nói
: " Tôi cũng muốn đi sang Tần một lần để giết tên Tần thuỷ Hoàng nhưng
hiềm vì không có cái gì làm tin thì khó lòng gần hắn được.Phàn tướng
quân vưà bỏ Tần chạy về phía ta , vua Tần đang treo giải ngàn cân
vàng để bắt Phàn tướng Quân, giá mà tôi có cái đầu của Phàn tướng quân
và tấm địa đồ đất Cốc Cang của nước Yên thì Tần Vương mới cho tôi yết
kiến,tôi sẽ tìm cách gần hắn mà ám sát mới được " .Thái tử Đan nói : "
Phàn tướng quân vì ghét Tần bạo ngược mà theo về với ta, giết Phàn tướng
quân thì ta không nở, xin hãy nghĩ cho cách khác".Kinh Kha bèn lén đến
gặp riêng Phàn Ô Kỳ nói :" NướcTần giết cả cha mẹ, họ hàng nhà tướng
quân ,nay có người vì nước Yên, vì tướng quân mà đi giết vua Tần trả thù
Tướng quân nghĩ sao ? " Phàn Ô Kỳ nghiến răng : " Làm thế nào tôi cũng
bằng lòng ".Kinh Kha nói :" Tôi chỉ xin cái đầu tướng quân để lấy lòng
tin Tần Thủy Hoàng , khi hắn lo ngắm cái đầu của tướng quân, tôi sẽ rút
thanh chủy thủ đâm vào bụng hắn để trả thù cho nước Yên, cho iướng quân
" Phàn ô kỳ cười ha hả : " Diệu kế,nay mới nghe được chỉ giáo " .Nói
xong rút gươm tự chặt lấy đầu mình
Thái tử Đan nghe tin chạy tới quỳ bên xác Phàn Ô Kỳ
lạy mấy lạy rồi cho quân mang thủ cấp bỏ vào hòm niêm phong lại.Nước Yên
có.một tráng sĩ tên là Tần Vũ Dương mới mười ba tuổi đã giết người
không chớp mắt, thái tử Đan cho làm phó đoàn .Buổi tiển đưa Kinh Kha
trên bờ sông Dịch Thuỷ thái tử Đan và đoàn tuỳ tùng mặc đồ trắng, Cao
tiêm Ly gãy đàn trúc, (1),Kinh Kha hát và gõ theo nhịp biến chuỷ ( 2
) . Sau đó Kinh Kha lặng lẻ xuống thuyền Thuyền đi xa,Kinh Kha không
quay đầu nhìn lại vì biết mình chắc khó có cơ hôi trở về.
Khi sang Tần. Kinh Kha mang theo các lễ vật tặng
vua Tần để tìm cách tiếp cận Tần thủy Hoàng hầu dễ bề ám sát. Đó là:
thủ cấp của viên tướng Phàn ô Kỳ kẻ thù củaTầnThuỷ Hòang (ông nầy khi
biết nhiệm vụ của Kinh Kha đã tự nguyện tự sát tặng thủ cấp cuả mình để
Kinh Kha thực hiện sứ mệnh ), bản đồ đất Cốc Cang nước Yên để vua Tần
thông thạo địa hình khi xâm lấn. Nước Yên chỉ cách nước Tần con sông
Dịch ( Vị Thuỷ), con sông nầy lớn, không thấy bờ bến bên kia. Buổi
tiển đưa trong vòng bí mật chỉ có Thái Tử Đan, Cao tiệm Ly là người bạn
tri âm cuả Kinh Kha rất giỏi về đàn trúc . Theo sử ký cuả nhà sử học Tư
Mã Thiên, thì Kinh Kha sau khi nghe khúc nhạc cuả Cao tiệm Ly vừa
khảy đàn vừa khóc, uống xong chung rượu tiễn đưa của Thái Tử Đan , Kinh
Kha cúi đầu từ tạ rồi lặng lẽ xuống thuyền lúc đó đang chòng chành
trong cơn sóng lớn, thuyền đi xa mà Kinh Kha không dám quay đầu nhìn lại
bến cũ nước Yên dù chỉ một lần, vì cả ba người đều hiểu rằng sứ mạng
rất nguy hiểm khó hoàn thành (mission impossible : sứ mạng bất khả thi
).
Vì vua Tần không cho ai mang vũ khí vào triều nên khi
vào chầu vua Tần, Kinh Kha phải giấu thanh chủy thủ (một loại gươm bén
nhọn ngắn cở gang tay) cuốn trong tấm bản đồ nước Yên ..Kinh Kha định
khi bước lên ngai vàng mở tấm bản đồ giải thích địa hình nước Yên cho
vua Tần, khi vua Tần chăm chú nhìn bản đồ sẽ ra tay ám sát Tần Thủy
Hòang. Tần thủy Hoàng nghe nước Yên cho sứ sang xin đầu phục nên cho
tiếp kiến, Kinh Kha bưng hòm đựng đầu Phàn ô Kỳ, Tần Vũ Vương mang
tráp đựng địa đồ dâng lên vua Tần. Đến bệ, thấy quân hộ giá quá đông ở
phía dưới oai phong lẫm liệt nên Tần Vũ Vương run sợ biến sắc mặt, kinh
Kha quay lại cười với Tần Vũ Dương cho y bớt sợ hải và nói với vua Tần :
"Nó là quân mọi rợ phương Bắc chưa hề thấy cái oai của Thiên Tử nên
sợ đó thôi " .Kinh Kha bèn cầm địa đồ dâng lên Tần Thủy Hoàng . Mở hết
tấm bản đồ thì thanh chủy thủ hiện ra .Kinh Kha tay trái nắm lấy tay áo ,
tay phải cầm chủy thủ đâm vào Tần Thũy Hòang. Kiếm chưa đến người ,Thủy
Hòang vùng dậy thì tay áo đứt nên dao đâm không tới.Thuỷ Hòang rút kiếm
nhưng quýnh quáng không rút ra khỏi bao được.Kinh Kha đuổi theo, vua
Tần chạy quanh cột trụ điện . Các quan chung quanh đều luống cuống trước
tình thế bất ngờ , vì theo luật Tần, các quan vào trên điện không
ai được mang vũ khí nên họ chỉ dùng tay không để đánh Kinh Kha . Còn các
quân hộ vê dưới điện chỉ có lệnh vua mới đươc xông lên mà Tần Thủy
Hoàng thì lo chạy nên quên ra lệnh. Bấy giờ có ngự y là Hạ vô Thư lấy
túi thuốc đang cầm ném vào Kinh Kha khiến Kinh Kha trợt té, nhân dịp đó
Tần Thủy Hoàng rút kiếm chém vào đùi Khinh Kha ,Kinh Kha ngã xuống lấy
chủy thủ ném vào mặt vua Tần nhưng chỉ trúng cái cột điện. Vua Tần lại
chém tiếp tám nhát nửa, Kinh Kha biết sự hành thích đã thất bại nên ngồi
xuống mà cười chua chát. Bấy giờ Thủy Hoàng mới ra lệnh quân hộ giá
tiến lên chém chết Kinh Kha. Việc ám sát thất bại, Kinh Kha chết tại
nước Tần.
Ít lâu sau khi Kinh Kha chết , Tần thuỹ Hoàng mang
quân chiếm nước Yên, giết thái tử Đan ,bắt vua Yên , Tần Thủy Hoàng tự
xưng là Hoàng Đế , cho quân truy tìm bè bạn của Kinh Kha để giết ,Cao
tiệm Ly phải trốn tránh ẩn dật, nhưng tiếng đàn quá hay đã đến tai Tần
Thuỷ Hoàng .Vốn cũng ham thích âm nhạc nên Tần thủy Hoàng cho gọi Cao
tiệm Ly đến để đàn cho mình nghe . Tả hửu can gián với Tần Thuỷ Hoàng
: " Đấy là Cao Tiệm Ly bạn của Kinh Kha " . Tấn thủy Hoàng không nở
giết chỉ cho người khoét mù hai mắt của Cao tiệm Ly, và mỗi ngày vẫn
nghe Cao tiệm Ly gãy đàn. Cao tiệm Ly muốn ám sát Tần Thủy Hòang nên đổ
chì vào ống đàn trúc,thừa cơ Tân thuỷ Hoàng mãi nghe đàn nên
giơ đàn đánh Tần thuỷ Hoàng , Tần thủy Hoàng tức giận chém chết Cao tiệm
Ly .
( Ghí chú : (1) Đàn trúc : là loại đàn cầm, nhưng lấy
trúc mà gãy (2 ) Biến chủy là nhạc cổ theo âm luật cao thấp chia ra :
cung,thương,giốc, chũy, vũ gọi là ngũ cung.)
4.2- Bình luận : Kinh Kha theo tôi
là một tráng sĩ chứ không phải là một anh hùng, vì Kinh Kha hy sinh cho
nước Yên chứ không phải vì nước Vệ là tổ quốc của mình . Sự hy sinh của
Kinh Kha như một là một đền ơn đáp nghỉa sự trọng vọng, nuôi nấng, đùm
bọc, chiều chuộng của thái tử Đan , Kinh Kha cũng biết rằng sự trọng
vọng đó có mục đích Nhưng đã lở phóng lao thì phải theo lao.Kinh Kha
biết rằng chuyến đi ám sát Tần Thuỷ Hòang dù thành hay bại cũng không
có đường về , nên những ngày sống trong cung điện Thái Tử Đan , Kinh
Kha đã sống những ngày như bậc Vua Chúa, nào ruợu ngon, gái đẹp ,cung
phi mỹ nử, đàn ca xứớng hát.tối ngày. Thâm chí lúc cao hứng Kinh Kha ra
bờ hồ ném cá bằng những thoi vàng nén Thái TửĐan sai một cung phi mỹ nử
quỳ dâng lên .Cũng khen cho Thái Tử Đan, biết dùng người đến nổi
người đó chấp nhận lấy tính mạng báo đáp,cho mục đích của mình .Cả hai
bên đều chấp nhận giá cả quá đắt nhưng đều thất bại .Cách dùng người tài
của Thái Tử Đan là một bài học dùng người cho các nhà quản lý ngày nay
khi trong tay mình có những người tài giỏi đang trợ giúp . Còn khá khen
thay cho Cao tiệm Ly.,một người dám chết vì bạn tri âm , dù biết
mình đang ở cảnh cá chậu chìm lồng, là con cá đang nằm trên thớt .
5-THÍCH KHÁCH :YẾU LY
5.1 - Dẩn truyện : Đời Đông Chu
Liệt Quốc, Hạp Lư cướp ngôi vua nước Ngô là cha của công tử Khánh
Kỵ khiến Khánh Kỵ phải chạy ra nườc ngoài trốn, sau đó chiêu bình mãi mã
kéo về báo thù cho cha để đoạt lại ngôi báu . Hạp Lư rất lo sợ vì Khánh
Kỵ là tay anh hùng vỏ dõng.Tể tướng của Hạp Lư là Ngũ tử Tư hiến kế khổ
nhục, ông tiến cử tráng sĩ Yêu Ly thực hiên kế sách ám sát Khánh Kỵ
.Ông giả vờ đề nghị Hạp Lư phong chức cho Yếu Ly đi đánh nước Sở nhưng
vua Hạp Lư gỉa vờ chê " Yếu Ly vóc dáng như đứa trẻ con mà đánh Sở
sao được " Yếu Ly cũng giả vờ tức giận chỉ mặt Hạp Lư chửi : "Tên hôn
quân cướp ngôi kia,sao coi thường ta đến thế ? " Hạp Lư nổi nóng bèn ra
lệnh quân sỉ chặt đứt một cánh tay của Yếu Ly, sau đó giam vào ngục.
Hạp Lư còn ra lênh bắt vợ con Yếu Ly về . Ngữ tửTư giã vờ cho Yếu Ly
chạy thoát khỏi ngục rồi sau đó làm bộ đuổi theo cho đến khi Yếu Ly chạy
sang phần đất của Khánh Kỵ Hạp Lư cũng giả vờ tức giận ra lệnh
chém đầu cả vợ con Yếu Ly vức xác ngoài chợ. Yếu Ly đến xin gia nhập
quân Khánh Ky, ban đầu Khánh Kỵ cũng nghi ngờ , cho quân sĩ dò la
biết Yếu Ly chửi vua bị chặt tay,trốn ngục nên vợ con bị chém đầu quăng
xác ngoài chợ nên thù hận vua Hạp Lư không kể xiết .Lần lần, Yếu Ly
khôn khéo làm Khánh Ky tin dùng cho làm quan hộ vệ.Khi Khánh Kỵ mang
chiến thuyền, quân sĩ trở về Ngô phục quốc tiêu diệt Hạp Lư thì Yếu
Ly nói với Khánh Kỵ : " Tướng công hãy ngồi ở mủi thuyền để đông viên
tinh thần quân sĩ "Khánh Kỵ nghe lời ngồi trước mũi thuyền, phía sau chỉ
có Yếu Ly cầm xà mâu hộ vệ.Bỗng một cơn gió cuồng phong thổi mạnh , Yếu
Ly nưong theo gió quay mủi xà mâu đâm thẳng vào ngực Khánh Kỵ thấu ra
sau lưng. Khánh Ky dù bị thương nặng nhưng vi là một dõng si nên thét
lên một tiếng đau đớn, tức giận nắm lấy Yếu Ly dộng ngược đầu, dìm đầu
Yếu Ly xưống nước ba lần, rồi quăng Yếu Ly trên thuyền cười ha hả nói : '
Thiên hạ còn có một dũng sĩ thế nầy ư ? dám hy sinh thân xác, vợ con để
dùng khổ nhục kế hại ta ". Các tuỳ tướng của Khánh Kỵ xông vào định
giết Yếu Ly nhưng Khánh Ky không cho, nói với các tùy tướng : " Đây là
một dũng sỉ của thiên hạ,chẵng lẽ trong một ngày lại giết chết cả hai
dũng sĩ hay sao " Khánh Kỵ ngã xuống , trước khi chết còn trăn trối với
các tuỳ tướng : "Không được giết hắn ,hãy cho hăn về Ngô để tỏ lòng
trung thành của hắn với Hạp Lư " Yếu Ly rất tâm phục Khánh Kỵ, y thấy
không còn mặt mũi nào sống nữa nên nhảy xuống sông tự vẫn. Nhưng quân
Khánh Kỵ vớt lên và nói " Lệnh của tướng quân trước khi chết là tha
cho ngươi về Ngô, ngươi hãy đi về đó mà lãnh thưởng ". Nhưng Yếu Ly lại
nói: "Cả tính mạng ta, vợ con ta mà ta chẵng cần thiết huông chi tiền
bạc, chức tước " Nói rồi y cườp lấy thanh gươm người đứng cạnh tự
chặt đứt tay chân, đâm gươm vào cổ họng mà chết.
5.2-Bình luận: Những anh hùng ngày
xưa thường rất trọng nghĩa khí, cái nghĩa khí không những của chính
mình mà còn là của kẻ địch, sách sử có câu "anh hùng trọng anh hùng"
.Việc Khánh Ky tha chết cho Yếu Ly khi giết mình là một điều trọng nghỉa
, trong cái tâm có cái nhân, còn Yếu Ly không đào thoát mà ở lại tự sát
chết để trả ơn Khánh Kỵ là cái nhân trong cái tâm..Hai bên đúng là
những dũng sĩ, ngày nay chắc khó tìm được người như Khánh Ky và Yếu Ly. Yếu Ly dáng người nhỏ bé nhưng cái tâm không nhỏ bé chút nào, điều nầy
chứng tỏ chí khí của một con người không phải tuỳ thuộc vào dáng vóc
bên ngoài của họ mà phải đo ở tấm lòng,sự can đảm ,dũng cảm kh họ
hành động.
PHỤ BẢN
NỔI HỜN SÔNG DỊCH
(TÂM SỰ KINH KHA ,KẺ SANG TẦN )
Hề sông Dịch, lạnh mù sương khói
Sóng trường giang mòn mỏi về nguồn
Ta ngồi nghe khúc Cung Thương
Đường tơ đứt mối, nhiểu nhương nổi sầu
Mây rời bến Giang Đầu từ đó
Thềm cung thơ, hoa cỏ ngậm ngùi
Gỏ thuyền tiếng hát ra khơi
Hồn trong đáy nước, chơi vơi tấc lòng
Ly rượu đắng, mặn nồng cố quốc
Ta cố tìm một cốc trần ai
Ly bôi chưa uống mà say
Sao hồn chếnh choáng như bay cỏi trần
Đâu đây tiếng trúc đàn rộn rã ?
Dưới chiến bào vó mã chồn chân
Sao làm khổ kiếp lê dân ?
Cho xương tắm máu, hỡi Tần bạo Vương ?
Ta quyết chí một đường sang bến
Cùng với thanh chuỷ thủ sáng ngời
Thà rằng maú chảy đầu rơi
Cũng cho trăm họ một lời hoan ca
Ta cám ơn tay ngà cung nữ (1)
Đã vì ta hoá kiếp ngậm ngùi
Đêm nào lỡ tiếng đùa vui
Nào hay ân hận, một đời chiến binh
Ta cũng tạ tình người bạn cũ (2)
Tiếng đàn như ấp ủ nghẹn ngào
Dây Văn còn tiếng ly tao
Mà sao dây Vũ nhuốm màu đao binh ?
Ta cũng tạ ơn tình Thái Tử (3)
Cưu mang đời xa xứ vong nô
Cung đình đối ầm đề thơ
Trao câu nguyệt bạch: ước mơ tao phùng
Biệt cố quốc vai cùng nặng gánh
Ta xuống thuyền khi mảnh trăng non
Nam nhi chí cả, lòng son
Thanh gươm là bạn, tình con sá nào ?
Bao tang tóc sôi trào máu hận
Cùng Tần Vương chẳng đội trời chung
Ví dầu trời chẳng đoái dung
Thà thân tráng sĩ nát cùng cỏ hoa
Ta chết để sơn hà nhẹ gánh
Ngồi mạn thuyền giá lạnh hồn thiêng
Kinh cầu bặt tiếng cô miên
Cho hồn tráng sĩ chết chìm dưới thơ
Thôi từ giã bến bờ quan ải
Cho người đi mãi kiếp hào hùng
Nửa đời nặng gánh non sông
Mong chi một buổi, tương phùng nước mây?
Ly rượu cuối, cùng say cạn chén
Độc ẩm sầu kén bạn đề thơ
Nắng vàng nhuộm sóng lơ thơ
Để cây dương liễu còn hơ tóc nguồn
Xoá bến cũ, nỗi buồn nhẹ gánh
Để yên lòng chấp cánh ra đi
Lòng không vướng bận thê nhi
Một vùng biên ải, quân kỳ hoan ca
CHÚ THÍCH : (1 ) Chuyện nói về bàn tay cung nữ dâng
rượu cho Kinh Kha xin xem phần Dẫn Truyện (2 ) :Cao tiệm
Ly người bạn gảy đàn trúc của Kinh Kha
(3) :Thái Tử Đan
HUY THANH
